Czy warto kupować obligacje skarbowe? Co trzeba o nich wiedzieć?

Obligacje skarbowe to jeden z tych sposobów inwestowania, który uznaje się za bezpieczny i sprawdzony. Papiery wartościowe tego rodzaju są często polecane, ale rozwiązanie to nie w każdej sytuacji jest optymalne. Tego typu papiery wartościowe niewątpliwie mają swoje zalety, ale mają też wady. Przed podjęciem decyzji o inwestowaniu w to aktywo, trzeba wiedzieć, co to jest obligacja skarbowa. Trzeba też rozumieć, jak funkcjonuje rynek obligacji skarbowych.

Obligacje skarbowe – co to jest? Rodzaje obligacji skarbowych

Przede wszystkim trzeba wyjaśnić, co to są obligacje skarbowe. W praktyce to papiery wartościowe, emitowane w seriach, w równych jednostkach, mające ustaloną wartość. Obligacja skarbowa nie przynosi dywidendy. Nie daje też prawa do współwłasności tak jak akcje. Mimo to zakup obligacji jest opłacalny. Wszystko dlatego, że emitent staje się dłużnikiem inwestora, zobowiązując się do wypełnienia na jego rzecz określonego świadczenia.

Sytuacja ta jest korzystna dla obu stron. Obligacje pozwalają emitentowi zebrać środki finansowe, których potrzebuje w tym momencie, np. na obsługę długu lub rozwój działalności. Obligatariusz, czyli inwestor, może zaś liczyć na zysk z wykupu obligacji przez emitenta w przyszłości. Warto pamiętać, że to inwestycja o charakterze długoterminowym. Minimalny termin wykupu obligacji przez emitenta wynosi rok, ale zazwyczaj jest to kilka lat.

Emisje są prowadzone przez różne podmioty. Emitentem może być zarówno firma prywatna, jak i instytucja z sektora publicznego. Dlatego ze względu na to, kto jest podmiotem odpowiedzialnym za emisję, możemy wyróżnić obligacje komunalne, obligacje podmiotów prawnych oraz obligacje skarbowe. W przypadku tych ostatnich emitentem jest Skarb Państwa, finansujący w ten sposób deficyt budżetowy.

Obligacje są nabywane albo bezpośrednio od emitenta (poprzez agenta w banku lub maklera na GPW), albo na rynku wtórnym (w Polsce na rynku Catalyst). W przypadku obligacji skarbowych mamy do czynienia z kilkoma typami obligacji. Ich rodzaje podzielić można ze względu na to, do kogo są skierowane. Mamy więc obligacje detaliczne – dla osób fizycznych – oraz obligacje hurtowe – dla osób fizycznych, osób prawnych oraz organizacji bez osobowości prawnej. Obligacje te różnią się też sposobem naliczania odsetek. Możemy zatem wyróżnić:

• obligacje skarbowe o stałym oprocentowaniu – podstawowy typ obligacji, wystawiane na krótszy okres
• obligacje skarbowe o zmiennym oprocentowaniu – wystawiane na dłuższy okres (nawet na 10 lat), oparte o zmienne oprocentowanie, im dłuższy termin zapadalności, tym większy zysk oferują
• obligacje 500 plus – sześcioletnie i dwunastoletnie obligacje dla osób korzystających z programu 500+, ze stałym oprocentowanie w pierwszym roku oszczędzania, a w kolejnych indeksowane w odniesieniu do inflacji, z coroczną kapitalizacją odsetek, ale ograniczone jeśli chodzi o wysokość wpłat do wysokości otrzymywanego w ramach świadczenia 500+

Jakie są zalety obligacji skarbowych? Dlaczego inwestować w obligacje?

Jakie plusy mają obligacje skarbowe? Opinie specjalistów wskazują przede wszystkim na bezpieczeństwo tego typu papierów dłużnych. Ryzyko utraty kapitału jest bowiem niewielkie, a wszystko przez to, że gwarantem realizacji jest emitent, czyli państwo.

Istnieją co prawda przykłady państw-bankrutów, kiedy obligacje są umarzane. To oznacza utratę pieniędzy przez obligatariuszy. Co do zasady jednak rządy starają się działać tak, by nie dopuścić do takich sytuacji. Oznaczają one bowiem poważne i długofalowe konsekwencje dla państwowych gospodarek, w tym niezadowolenie społeczne, obniżenie wiarygodności na rynkach inwestycyjnych, nadszarpnięcie wizerunku. Tego typu wydarzenia zdarzają się zresztą wyjątkowo rzadko. Warto też zauważyć, że inne papiery wartościowe wiążą się z o wiele wyższym ryzykiem niż obligacje skarbowe. Dlatego choć nie można wykluczyć całkowicie, że ten rodzaj inwestycji może przynieść straty, ryzyko utraty kapitału jest marginalne, przynajmniej ze względu na możliwość niewypłacalności emitenta.

Bezpieczeństwo nie jest jedyną zaletą obligacji skarbowych. Plusem jest również dość szeroka oferta produktów finansowych – od krótkoterminowych, przez średnioterminowe obligacje, po obligacje długoterminowe. Istotne jest też to, że nietrudno zrozumieć, czym są obligacje skarbowe. Są one łatwe w obsłudze, nie ma problemów z ich dostępnością. Nietrudno też je zbyć na rynku wtórnym, gdy okaże się, że potrzebujemy gotówki już teraz. Przedterminowe wykupy obligacji są zresztą dokonywane przez państwo. Ponadto, jeśli zdecydujemy się na obligacje indeksowane inflacją, możemy uchronić się przed tym negatywnym zjawiskiem.

Czy istnieją wady obligacji skarbowych? Kiedy nie inwestować w obligacje?

Nie należy jednak zapominać, że jak w przypadku każdej inwestycji, także obligacje mają pewne wady. Przede wszystkim chodzi tu o niski zysk, który wynika z niskiego oprocentowania. Ponadto, od tego zysku należy zapłacić tzw. podatek Belki. I o ile obligacje indeksowane inflacją są zabezpieczone przed nią, to już inne rodzaje obligacji są bardziej wrażliwe na tę kwestię. Należy też pamiętać, że obligacje skarbowe są inwestycją długoterminową. Istnieją zaś inne, bardziej ryzykowne, ale zarazem bardziej zyskowne, metody pomnażania oszczędności. Należy też pamiętać o tym, że są pewne ograniczenia i wymogi w zakresie wykupu obligacji i obrotu nimi.

Obligacje skarbowe – opinie o tej formie inwestycji

Obligacje skarbowe ze względu na swą prostotę są chętnie wybieranym sposobem inwestowania. Są uważane za bezpieczne, ale eksperci zaznaczają, że obligacje nieindeksowane inflacją mogą przynosić straty ze względu na niski zysk i utratę wartości nabywczej pieniądza z czasem. Długoterminowy charakter obligacji też może sprawiać pewne problemy. Mimo to obligacje skarbowe pozostają atrakcyjną alternatywą dla innych papierów wartościowych oraz dla lokat oszczędnościowych. Trzeba jednak znać ich wady i zalety, by wiedzieć, kiedy warto w nie zainwestować, a kiedy lepiej tego nie robić.